Czynniki ryzyka wystąpienia mięśniaków macicy
Częstość występowania mięśniaków macicy zwiększa się wraz z wiekiem, aż do osiągnięcia przez kobietę wieku menopauzalnego, kiedy to dochodzi do stopniowego zmniejszenia wydzielania estradiolu.
Po menopauzie w macicy rzadziej stwierdza się mięśniaki, a o ile występują ich wielkość jest mniejsza niż u kobiet w wieku rozrodczym. Ryzyko rozwoju tych guzów zależy również od czynników genetycznych i rośnie 3-krotnie, gdy mięśniaki stwierdzono u krewnej w pierwszej linii.
Mięśniaki rozpoznaje się częściej u Amerykanek pochodzenia afrykańskiego i karaibskiego niż u kobiet białych. U tych pierwszych stwierdza się również częściej mnogie mięśniaki i są one zwykle większe. U kobiet z tej grupy etnicznej większe jest także prawdopodobieństwo wykonania histerektomii w młodym wieku.
Kolejny ważny czynnik ryzyka stanowi otyłość. U kobiet ważących ponad 70 kg ryzyko rozwoju mięśniaków jest 3-krotnie większe niż u kobiet, których masa ciała nie przekracza 50 kg.
Istnieje zależność między niezachodzeniem w ciążę a rozwojem mięśniaków macicy oraz odwrotna zależność między liczbą przebytych ciąż a obecnością mięśniaków. Ryzyko wystąpienia mięśniaków jest 4-krotnie mniejsze u kobiet, które urodziły 5 lub więcej dzieci, w porównaniu z kobietami, które nie rodziły nigdy.
Wiek, w którym kobieta po raz pierwszy zaszła w ciążę, pozostaje bez wpływu na to ryzyko powstania mięśniaków macicy, natomiast im później ma miejsce ostatnia ciąża, tym ryzyko to jest mniejsze. Nie jest jasne, czy duża liczba przebytych ciąż wywiera ochronny wpływ na macicę, zapobiegając powstawaniu mięśniaków, czy też jest to raczej zależność wynikająca z faktu, że guzy te mogą być przyczyną niepłodności.
W przypadku kobiet z niepłodnością ryzyko rozwoju mięśniaków jest 2-krotnie większe. Sprzeczne wyniki wykonanych w tej mierze badań nie pozwalają na jednoznaczną odpowiedź na pytanie, czy stosowanie dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej zwiększa czy zmniejsza ryzyko rozwoju mięśniaków.
Większość przeprowadzonych w tej mierze badań sugeruje, że przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej nie zwiększa prawdopodobieństwa pojawienia się mięśniaków. Wykazano, że ryzyko rozwoju mięśniaków macicy zmniejsza się wraz z czasokresem stosowania doustnej antykoncepcji.
Dysponujemy ograniczonym zasobem danych dotyczących wpływu hormonalnej terapii zastępczej okresu menopauzy (HTZ) na rozwój mięśniaków. Większość dostępnych wyników badań wskazuje jednak na to, iż HTZ nie wpływa w istotny klinicznie sposób na mięśniaki a istnienie mięśniaków nie stanowi przeciwwskazania do zastosowania menopauzalnej terapii hormonalnej.
W przypadku zaobserwowania po wdrożeniu HTZ gwałtownego wzrostu wielkości mięśniaka zaleca się przerwanie terapii i dokładną diagnostykę.